İhap Hulusi Görey ( 28 Kasım 1898, Kahire - 27 Mart 1986, İstanbul ) Türk Grafik Tasarımcısı, İllüstratör. Görey, Türk grafik sanatının kurucusu ve reklamcılığın ilk büyük isimlerindendir. En çok bilinen işleri Türk markaları için yaptığı tasarımlardır. Birçok devlet kurumununun kurumsal kimliğini oluşturmuş ve bunları yaparken aslında yeni kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti'nin görsel kimliğinin oluşturulmasında katkı sağlamıştır.
Ailesi ve Öğrenimi
28 Kasım 1898'de Mısır'ın Kahire şehrinde doğan İhap Hulusi, Mısır'ın ünlü bir mimar ve müteahhiti olan Ahmet Hulusi'nin oğludur. Kemahlı bir asker olan dedesinin Hıdıv maiyetinde görev yapması nedeniyle Mısır'a gelmiş bulunan aile, I. Dünya Savaşı'nda Kahire İngiliz işgaline uğrayınca İstanbul'a döndü. Kardeşlerinden Yavuz Görey Türkiye'de ünlü bir heykeltraş, Nihat Hulusi ise Mısır'ın önde gelen müzecilerinden birisi olmuştur.
İhap Hulusi, ilk ve orta tahsilini Kahire'deki İngiliz okullarında yapmıştı. 1917'de Almanya'da yaşayan bir ressamdan postayla resim dersleri aldı, 1920 yılında resim eğitimi görmek üzere Almanya'ya gitti. Önce Münih'de Heimann Schule atölyesinde üç yıl çalıştı. 1923'te düzenlenen Galatasaray Sergisi'ne Almanya'da yaptığı çalışmalarıyla katıldı. Daha sonra Kunstgewerbe Schule'ye devam ederek tahsilini tamamlayan İhap Hulusi, 1925'te İstanbul'a döndü.
İhap Hulusi Görey'in yıllarca ilkokul birinci sınıflarında okutulan ALFABE'nin kapağını Atatürk'ün siparişi üzerine 1932 yılında tasarladı.
Çalışma Hayatı
Arapça, Almanca, İngilizce ve Fransızca bilmesi nedeniyle babası tarafından Dışişleri Bakanlığı'na girmesi istendi, kısa bir süre Dışişleri Bakanlığında çalıştıysa da sonunda memuriyeti reddetti ve hayatını resim yaparak kazanmakta ısrar etti. Kendini tanıtmak için önde zamanın en gözde dergisi olan Akbaba dergisinde Münif Fehim ve Ramiz Gökçe'yle birlikte karikatürist olarak çalıştı.
Zamanla afiş çalışmalarına ağırlık veren İhap Hulusi, afişi yaparken "Buluş"un önemine değinerek "Seyredenlerin ilgisini çekmeli ve düşündürmeli" diye yorumladı. İlk afiş siparişini 1927'de aldı; bu, İzmir'den İnci Diş Macunları'nın reklam afişi idi.
İhap Hulusi, birçok gazete ilanı ve afiş siparişi almaya başlayınca 1929'da İstanbul'da ilk atölyesini kurdu. Kulüp Rakısı etiketi(1930) ve Atatürk'ün siparişi üzerine Türk alfabesinin kapağını (1932) tasarladı, Ziraat Bankası, Türkiye İş Bankası, Yapı ve Kredi Bankası, Garanti Bankası, Sümerbank, Emlak Kredi, Türk Ticaret Bankası, Maliye Bakanlığı (tahviller), Türk Hava Kurumu, Kızılay, Yeşilay, Tariş, Zirai Donatım Kurumu ve birçok özel kuruluşa çeşitli çalışmalarıyla hizmet verdi. Çoğu taşbaskısı olan yüzlerce çalışma ile 50 yıllık bir dönemin endüstri, kalkınma, ticaret ve sosyal yaşamın gelişmelerini belgeledi. Yeni kurulmuş bir devletin ilk uzman tasarımcısı olarak tanındı. Cumhuriyetin 10. yılında yaptığı hizmetlerden dolayı kendisine Atatürk tarafından kol saati hediye edili. 1948'de Viyana Uluslararası Afiş Sergisi'nde 'Bursa ve İzmir' adlı afişleriyle derece aldı.
İhap Hulusi Görey anısına kendi çalışmalarını da içeren Özel Milli Piyango Bileti
Tayyare Piyangosu (bugünkü adıyla Milli Piyango) idaresi için 45, Tekel İdaresi için 35 yıl çalışan İhap Hulusi, bu süreçte yurtdışında da adını duyurdu. Bayer'in afiş ve etiketleri, Mısır'ın Tekel İdaresi, Devlet Demir Yolları ve şehir hatlarına ait ve ilanları, ünlü İngiliz viskisi John Haigh'ın, İtalyanların Cinzano ve Fernet Branca'sının afiş ve etiketleri İhap Hulusi tarafından yapıldı.
Birçok sergi açtı, ilk sergisini 1935’te İstanbul'da, Beyoğlu'nda açtı. Türkiye’deki ilk grafik tasarım sergisi bu şekilde açılmış oldu.
Son Yılları
Suluboya çalışmalarının yanı sıra, son yıllarında hat sanatını modernize ederek başarılı örnekler veren İhap Hulusi Görey, ömrünün son yıllarında çizim yeteneğini yitirdi, tanıtımını yaptığı hiçbir kurum tarafından sigortalanmamış olduğu için son yıllarını Şişli'deki dairesinde sefalet içinde geçirdi. Çevresindekilere mektup yazdıysa da sanatçı onuru nedeniyle uzun süre gönderemeyen sanatçıya, Milli Piyango için yaptığı çizimlerden dolayı cüzzi bir aylık bağlandıysa da bu parayı kullanmaya ömrü yetmedi ve 27 Mart 1986'da İstanbul'da 88 yaşında yaşamını yitirdi.
İhap Hulusi Görey'in siyah beyaz grafik çalışması
İhap Hulusi'nin şapkasından saatine, divitlerinden eskizlerine kadar pek çok şahsi eşyasını Ender Merter adlı koleksiyoner toplamıştır. Ender Meter tarafından İhap Hulusi hakkındaki yayımları şunlardır:
Müsellesten Üçgene, (1998)
80. Yılında Cumhuriyeti Afişleyen Adam, (2003)
Çizgi Dünyasına Yolculuk, (2005)
İhap Hulusi Tasarımcının Bir Genç Sanatçı Olarak Portresi, (2007)
Cumhuriyeti Afişleyen Adam 110 yaşında, 2.baskı (2008)
Bir Sevda Serüveni Türkçe-Almanca, (2008)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder